Complete Cusco gids: van de bezienswaardigheden tot de geschiedenis en veel handig info!

In Peru ligt Cusco op 3550 m hoogte. De stad was ooit de hoofdstad van het machtige Inca Rijk. Sinds 1983 staat de stad wel verdiend op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Nu is het een stad die je zeker moet bezoeken als je op reis bent in Peru. We vertellen je graag meer over de geschiedenis van de stad, maar ook over wat je er allemaal kunt doen, welke bezienswaardigheden er zijn in de omgeving en we delen een hele berg handig informatie! Hopelijk hebben we op die manier een zo compleet mogelijke gids voor Cusco voor je samengesteld. Verblijf trouwens zeker een aantal dagen in de stad, want vervelen doe je je in Cusco niet snel!

Alles over de oude Inca stad in Peru: Cusco!

→ Handig: Vliegtickets naar Peru
→ Tip: Wist je dat je betaalbare Peru rondreizen via TUI kan boeken

De geschiedenis van Cusco en de Inca’s

Manco Cápac en Mama Ocllo waren de kinderen van de zon en de maan ‘geboren’ op het Eiland van de Zon (Isla del Sol) in het Titikaka Meer. De zon (Inti) stuurde het koppel eropuit om de mensheid meer kennis en structuur te brengen. Maar eerst moesten ze een vruchtbare plaats vinden van waaruit het nieuwe rijk bestuurd kon worden. Na een maandenlange zoektocht werd de vallei van Cusco gevonden. Het duurde echter tot de 14de eeuw voordat de intelligente en ambitieuze Inca Pachacutec, vanuit Cusco het Inca Rijk in een rap tempo begon uit te breiden. Het rijk werd toen Tawantinsuyu genoemd, wat in het Quechua – de taal van de Inca’s – vrij vertaald “De 4 Windrichtingen” betekent.

Het is moeilijk voor te stellen dat de meeste bekende Inca ruïnes verspreid over het huidige Peru, Ecuador, Bolivia en zelfs Chili in slechts 100 jaar werden gebouwd en dat dit allemaal vanuit Cusco werd geregeerd. De Inca’s waren dan ook een heel goed georganiseerd volk.

Iedereen kent de 4-daagse Inca Trail die eindigt bij Machu Picchu, maar dit is niet het enige pad dat de Inca’s hebben aangelegd. Om hun grote rijk te kunnen regeren was het belangrijk om vlot te kunnen communiceren met alle delen van het rijk. Paarden werden echter pas door de Spanjaarden naar Amerika gebracht en lama’s dragen niet meer dan 35 kg. De Inca’s moesten dus alles te voet afleggen. Om het reizen eenvoudiger te maken en de reistijden in te korten, legden de Inca’s vanuit Cusco, verspreid tot in Chili, Bolivia en Ecuador, een groot netwerk van paden, voedselopslagplaatsen en rustplaatsen aan. Er wordt zelfs beweerd dat een team van boodschappers – ‘Chaskis’ in het Quechua – in vijf dagen een bericht van Quito naar Cusco over konden brengen.

Nadat de Spanjaarden de Inca’s in 1532 officieel in Cajamarca hadden verslagen, werd de functie van Cusco minder belangrijk. Het Inca verzet bleef nog wel actief tot 1576, toen ook de laatste Inca strijder Tupac Amaru I werd verslagen en geëxecuteerd. Omdat de Spanjaarden een haven nodig hadden voor hun immigratie en later het vervoer van zilver, werd Lima de belangrijkste stad van Peru. De vruchtbare en rijke grond rond Cusco en de Heilige Vallei zorgden voor gunstige omstandigheden voor landbouw, veeteelt en mijnbouw, waardoor de stad een belangrijke handelsstad in de Andes werd. Haar centrale ligging maakte de stad ook geschikt als uitvalsbasis voor het verspreiden van het christelijke geloof over de verschillende Andes volken.

De stad Cusco wordt aan drie kanten omringd door de hellingen van een vruchtbare vallei die tot in de altiplano van Puno doorloopt. Van boven werd de stad ‘bewaakt’ door Saksaywaman (een Killke/ Inka kasteel/ tempel) en nu ook door het Spaanse Christusbeeld. Ondanks dat zelfs de Spanjaarden bewondering hadden voor de indrukwekkende bouwstijl van de Inca’s, werden velen van de bouwwerken gesloopt, zodat de solide funderingen als ondergrond voor de Spaanse kerken konden dienen. Deze bouwstijl zorgde ervoor dat de kerken die op de Inca funderingen waren gebouwd net als enkele overgebleven Inca Tempels, de zware aardbevingen van 1650 en 1950 overleefden.

Hoogte Cusco & hoogteziekte

Mensen die nog nooit op hoogte geweest zijn willen regelmatig direct al vanuit Lima naar Cusco vliegen. Cusco ligt echter op 3500 meter boven zeeniveau, wat betekent dat er minder zuurstof in de lucht is. Veel mensen die te snel stijgen, krijgen dan ook last van hoofdpijn en duizeligheid. Dit gevoel duurt meestal een dag tot enkele dagen, waarin je je rustig moet houden. Als je de verschijnselen van hoogteziekte wil beperken, dan is het beter om langzaam te stijgen en je reisroute bijvoorbeeld via Arequipa te plannen. Zeker als je van plan bent om de Inca Trail te lopen, is het belangrijk om tenminste een week te acclimatiseren. Meer informatie kun je onder andere vinden op: Hoogteziekte.info.

Het weer in Cusco

Gedurende het hele jaar is het in Cusco over het algemeen minimaal 5 en maximaal iets boven de 20 graden. Waarbij het het koudst kan zijn in de maanden mei tot en met september. Dat kan de minimale temperatuur het laagst liggen. De meeste neerslag valt in de maanden november tot en met maart. Let dus goed op het weer wanneer je besluit naar Cusco te gaan, want het weer kan erg van invloed zijn op je trip.

Hoe kom je in Cusco

Als je van Colca Canyon naar Cusco gaat, kan je rechtstreeks met de 4M express naar Cusco reizen. Maar wees gewaarschuwd, deze rit is behoorlijk duur, namelijk $75! De bus vertrekt vanuit Chivay en doet er ongeveer 10 uur over. Het enige andere alternatief is om terug te reizen naar Arequipa en daar een (nacht)bus te nemen naar Cusco.

Vanuit Arequipa is het zo’n 10 tot 11 uur reizen naar Cusco. Er zijn bussen overdag en ’s avonds. Als je zo lang onderweg bent, is het verstandig om niet de allergoedkoopste bus te boeken. Betaal een beetje extra voor een bus met stoelen die tot 160 graden versteld kunnen worden, want dat maakt de lange reis een stuk comfortabeler.

Ben je al een tijdje in Zuid-Amerika en gewend aan de hoogte? Dan kun je vanuit Lima ook naar Cusco vliegen. Er gaan dagelijks veel directe vluchten en je bent er al in 1,5 uur!

Wat te doen in Cusco

Als het zonnetje schijnt en je door de smalle straatjes van Cusco loopt, worden oude indrukwekkende Inca muren afgewisseld met muren van adobe waar cactussen op groeien. Elke hoek die je omgaat geeft een nieuw uitzicht en bijna elk plein heeft zijn eigen kerk. Daarnaast wordt elke belangrijke toeristische attractie een groot deel van de dag ‘vergezeld’ door lokale vrouwen en meisjes in kleurrijke traditionele klederdracht die op hun beurt weer vergezeld worden door (baby) lama’s of alpaca’s. Voor één sol kun je zo prachtige foto’s maken.

De grote aantrekkingskracht op toeristen heeft van Cusco een smeltkroes van een rijke geschiedenis, kleurrijke cultuur, verschillende nationaliteiten en gebruiken gemaakt. Het is een stad die je dan ook zeker eens een keer in je leven bezocht moet hebben. Dit wil je er allemaal doen:

1. Verken Cusco te voet

Als je Cusco bezoekt, doe dan géén (standaard) stadstour in een volle bus met toeristen, maar neem een plattegrondje van je hotel mee en verken Cusco te voet. Een doolhof van straatjes en steegjes in het oude centrum van Cusco maken het onmogelijk om de perfecte wandelroute uit te stippelen. Maar een aanrader is om vroeg in de ochtend, als het buiten nog fris is, naar het hoog gelegen plein van de San Cristobal kerk te lopen. Je wordt hier dan vanzelf warm van en je hebt een prachtig uitzicht over de stad.

Een aardige wandelroute die een groot deel van het oude centrum dekt begint bij San Cristobal en gaat langs door de volgende straten: Calle Amargura, Coricalle, Procuradores, Plaza de Armas, Plateros, 7 Cuartones, Santa Teresa, Plaza Cabildo, Garcilaso, Plaz San Francisco, Marquez/ Santa Clara, Ccascaparo, Calle Nueva/ Cruz Verde, Meson de la Estrella, Marquez/ Mantas, Avenida Sol, Sto. Domingo, Romeritos, Maruri, Arequipa, Triunfo/ Hatunrumiyoc/ Cuesta de San Blas, Plaza San Blas, Tandapata, Atoqsayk’uchi, Carmen Alto, Siete Angelitos, Choquechaca, Siete Culebras (7 slangen), Museo de arte Pre-Colombino (en Rest. Fallen Angel), Cuesta del Almirante, Museo Inka en Plaza de Armas. Let wel op, veel straten veranderen halverwege van naam en sinds kort zijn ook enkele oude straatnamen door nieuwe vervangen, wat nog op bijna geen enkele plattegrond staat.

Een andere wandeling met heel mooie uitzichten gaat langs de vier belangrijkste ruïnes van Cusco. Om te beginnen neem je een taxi voor 15/20 soles per taxi, in de richting van Pisac. Je stapt dan uit bij Tambo Machay: een watertempel van de Inca ́s. Hiervandaan kun je dan in een paar uur rustig teruglopen naar Cusco via het Inca ‘Kasteel’ Puca Pucara; de Quenko Offersteen en als laatste langs Saksaywaman. Let op: je hebt hier wel entreekaartjes voor nodig.

2. Ontdek de San Blas buurt

De wijk San Blas is een super creatieve buurt, vlakbij het Plaza de Armas. Hier vind je allerlei toffe winkeltjes met kunst, souvenirs, handgemaakte kleding en accessoires. Neem rustig de tijd om door de smalle, witte straatjes te wandelen. Er zijn hier ook veel gezellige cafés en restaurants te vinden.

3. Bezoek het Plaza de Armas

Het Plaza de Armas is het centrum van Cusco en daarmee het belangrijkste plein van de stad. Breng hier na al het wandelen ook zeker even wat langer de tijd door. Je vindt er onder andere een prachtige kathedraal en twee kerken. Op ieder moment van de dag is hier wel iets te beleven en het is dan ook heerlijk om even op een bankje te zitten en om je heen te kijken. Het is ook leuk om een koffie of een biertje te drinken op een van de vele balkonnetjes bij de cafés rondom het plein.

4. Ga naar de San Pedro markt

Tijd om de lokale cultuur te ontdekken! Breng een bezoekje aan de San Pedro markt en proef het dagelijkse leven in Cusco. Hier kijk je je ogen uit, want er is werkelijk van alles te koop. Super leuk om lekker langs de vele kraampjes te struinen.

Meer over entreekaartjes & bezienswaardigheden in Cusco

Om te voorkomen dat toeristen in Cusco niet voor elke attractie een aparte entree hoeven te betalen, heeft de gemeente een aantal jaren geleden bedacht om één entreekaartje voor de belangrijkste attracties te maken. Dit kaartje wordt Boleto Turistico Cusco (B.T.C.) genoemd en is 10 dagen geldig. Dit was een goed idee, ware het niet dat enkele belangrijke attracties binnen de stad (waaronder o.a. Museo de arte Pre-Colombino en Museo Inka) niet onder het beheer van de gemeente vallen. De beheerders van deze populaire musea waren er dus niet zo blij mee. Het B.T.C. kaartje is nog wel te gebruiken, maar zorgt regelmatig voor verwarring bij toeristen.

Het B.T.C. kaartje in Cusco

Ik zal proberen om het wat beter uit te leggen. Het huidige (2015) B.T.C. kaartje kost 130 soles en is 10 dagen geldig. Het is o.a. te koop in het nieuwe kantoor in Cusco (in calle Garcilaso), bij de ingang van de Ruïnes van Pisac en ook bij de ingang van Ollantaytambo. Het kaartje omvat de volgende 16 attracties, waarvoor ook zogenaamde ‘deelkaartjes’ (Circuitos) van 70 soles te koop zijn.

Circuit 1 omvat de volgende 4 attracties: 1- Saqsayhuaman; 2- Q’enqo; 3- Puka Pukara en 4- Tambomachay (kaartje is 1 dag geldig)

Circuit 2 omvat de volgende 8 attracties:: 5- Santa Catalina Convent; 6- Contemporany Art Museum; 7- Historical Regional Museum; 8- Site Museum of Qorikancha (niet de temple zelf); 9- Popular Art Museum; 10- Center Qosqo of Native Art en Monument to the Inca Pachacutec, 11- Tipon en 12- Pikillaqta (kaartje is 1 dag geldig)

Circuit 3 omvat de volgende 4 attracties:: 13- Pisaq; 14- Ollantaytambo; 15- Chinchero en 16- Moray (dit kaartje is 2 dagen geldig).

Check voor meer up to date informatie de website van Cusco.

Het B.R.C. kaartje in Cusco

Er is ook een Boleto Religioso (B.R.C.), deze kost 50 soles en is inclusief:

• Kathedraal gelegen aan Plaza de Armas. Dit is misschien wel de mooiste kerk van Peru met z’n zilveren en gouden altaar. Losse entree kost 25 soles.
• Templo San Blas kost 15 sol
• Museo de arte religioso kost 15 sol
• Iglesia Compañia de Jesús kost 15 sol wanneer geopend.

Interessante bezienswaardigheden in Cusco die buiten het B.T.C. en B.R.C. vallen

Een aantal interessante bezienswaardigheden in Cusco die buiten het B.T.C. en B.R.C. vallen zijn hieronder te vinden. Let trouwens wel op in het weekend, want op zondag zijn veel musea in Cusco dicht!

Qoricancha: een zonnetempelcomplex in de Santo Domingo kerk, Av.Sol, ma/za 9:00u/17:00u, zo 8:00u/13:00u. Let op, de tempel is NIET incl. het B.T.C. (15 soles entree), het nabijgelegen museumpje wel.

Inka museum in Cuesta del Almirante: goed overzicht van de Incacultuur.

Museum Precolumbino: het museum Precolumbino is nieuw en een heuse aanrader, zeer goed overzicht van de archeologische geschiedenis van Zuid-Peru (ook open op zondag).

Convento de las Navarenas en de Capilla San Antonio Abad: dit vind je in Hotel Monasterio. Je moet wel even toestemming vragen aan de receptie om het te mogen zien.

12 Hoekige steen: een 12 hoekige steen in het midden van de Hatun Rumiyoc, twee blokken van de Plaza.

Dagtripjes vanuit Cusco

Als je in Cusco bent, zijn er genoeg leuke dagtrips die je kunt maken. Hier zijn een paar must-sees:

1. Humantay Lake

Als je geen tijd hebt om Huaraz te bezoeken, dan moet je zeker een dagtocht naar Humantay Lake maken! Dit meer ligt op 4200 meter boven de zeespiegel en wordt omringd door enorme besneeuwde bergen. Op een zonnige dag is het uitzicht hier geweldig, omdat de bergen dan goed zichtbaar zijn en het water heel blauw. De wandeling naar het meer duurt ongeveer 1,5 uur en kan best pittig zijn als je nog niet gewend bent aan de hoogte. Meer lezen? Zo kun je vanuit Cusco (zonder tour!) naar Humantay Lake.

2. Sacred Valley: Salinas de Maras & Moray

Op 1,5 uur rijden van Cusco liggen Maras en Moray, die je perfect kunt combineren. Dit zijn twee bijzondere constructies die door de Inca’s zijn gebouwd.

Maras bestaat uit ongeveer 3000 zoutterrassen met er tussen een doolhof van paden. Ze werden door de Inca’s al gebruikt voor het winnen van zout, maar ook nu zie je nog steeds mensen werken aan de zoutwinning.

Acht kilometer verderop ligt Moray. De cirkels van Moray zijn één van de meest interessante Inca-constructies die er zijn. Het is niet helemaal duidelijk waar ze voor dienden, maar men gaat ervan uit dat het een landbouwkundig experiment was. De Inca’s onderzochten hier bijvoorbeeld welke gewassen het beste groeiden op de terrassen, afhankelijk van hoeveel zonlicht en wind de gewassen kregen. Er is ook een irrigatiesysteem, mega bijzonder voor die tijd!

3. Machu Picchu

In principe is de basis om Machu Picchu te bezoeken Cusco, maar eigenlijk vertrekt de tour uit het plaatsje Aguas Calientes (nu officieel Machu Picchu Pueblo genoemd). Aguas Calientes ligt op ongeveer 111 km van Cusco en is te bereiken per trein (Peru Rail, of Inca Rail) vanuit Ollantaytambo, Pory, of vanuit het Hydroelectric Station van Santa Teresa. Machu Picchu is voor velen een absoluut hoogtepunt tijdens hun reis in Peru. De stad is goed bewaard gebleven en ontzettend mooi. Maar niet alleen de stad zelf is prachtig, de natuur eromheen is ook adembenemend.

Er zijn veel verschillende manieren om Machu Picchu te bezoeken. Doe vooraf veel onderzoek naar welke manier jij graag zou willen doen. Wees er in ieder geval ruim op tijd bij en koop – zeker in het hoogseizoen – vast kaartjes. Dit kan o.a. via de website www.machupicchu.gob.pe en/ of in bij het officiële verkooppunt in het nieuwe kantoor in Cusco in calle Garcilaso. Liever vooraf al een hike of tour geregeld hebben? Check dan Bookatrekking.com voor toffe hikes in Peru!

Bij ons op de blog lees je ook meer over de Salkantay Trek en de Lares Trail.

4. Rainbow Mountain

Vanuit Cusco kun je ook de beroemde hike naar de Rainbow Mountain organiseren. Eerder lag de Rainbow Mountain vrijwel altijd onder sneeuw of ijs, en moest je zeker zes dagen wandelen om deze plek te bereiken. Inmiddels heeft klimaatverandering ervoor gezorgd dat er nooit meer sneeuw ligt en je de berg het hele jaar kunt zien. De wandeling in dit gebied is trouwens prachtig, maar je moet wel rekening houden met de hoogte. Bereid je dus goed voor, neem de tijd en neem genoeg eten en drinken mee. Dan kun je zeker van die prachtige kleuren genieten!

Tip: Er is nog een regenboogberg in Peru, dit is het alternatief voor de Vinicunca!

Restaurants en uitgaan in Cusco

Er zijn vele restaurants en uitgaansgelegenheden in Cusco en dat aanbod wisselt bijna jaarlijks. De onderstaande selectie heeft zich dus ondertussen wel bewezen:

Restaurants in Cusco:

• Jack´s café: Aan het einde van calle Choquesaca, beste espresso van Peru, ontbijt en lunch.
• Café Punchay, Calle Choquesaca, voor goede koffie, chocolade en lunch
• Rest. Cappuchino: met balkon aan Plaza de Armas, tegenover de kathedraal, goed voor ontbijt en koffie.
• Nuna Raymi: Calle Triunfo No.356, goed restaurantje met aparte en lekkere gerechten.
• Cicciolina: Calle Triomfo 393, Is erg goed voor ontbijt en tapas
• El Meson, hoek Plaza en calle Espaderos, grill, pasta, goede pizza en om Cuy te proberen
• Macondo: Cuesta San Blas 571. Beetje alternatief, lekkere desserts. Tel 84-229415
• Kusikuy: Calle Amargura No.140, Suecia, Comida tipico/ cuy, alpaca, chancho, trucha, etc.
• Greens: Tandapata, originele gerechten
• Pacha Papa, aan Plaza San Blas, is een goed restaurant, o.a. goede pizza´s.
• Fallen Angel: Plazoleta Navarenas 221. Erg kitch decor maar lekker eten.

Uitgaan in Cusco:

Uitgaan kan in Cusco op vele plaatsen, maar de kwaliteit is vaak maar matig, met slechte DJ’s en matige drankjes. De bekendste disco is Mama Africa. Deze disco is niet echt een aanrader, behalve als je op zoek bent naar een ‘vakantieliefde’. Mushroom vind je bij dezelfde ingang als Mama Africa, iets duurder, maar wel meer style met een lounge area en een pooltafel.

Drankjes doen in Cusco:

Twee gezellige plaatsen om een drankje te drinken met vrienden zijn onder andere Norton Rats. Dit is een ruime English bar met pooltafel, darts en sport op tv. Deze plek vind je op de hoek met Calle Santa Catalina/ Arequipa en Plaza de Armas. Paddy’s is ook een aanrader en is van dezelfde eigenaar als Jack’s. Hij claimt de hoogste Irish owned pub in de wereld te zijn, er hangt een gezellig sfeertje en er is ook goed eten. Je vindt Paddy’s naast de kathedraal, op de hoek van Calle Santa Catalina en Triunfo.

Minder toeristische uitgaansgelegenheden zijn o.a.: El Muki Discoteca bij Calle Santa Catalina Angosta op nr. 110; een hele gezellige tent, met binnen meer locals dan toeristen. Entree kost 15 soles en het is open van woensdag tot zaterdag (op zaterdag wel tot 6:00u). Piskuo is ook leuk. Een nieuwe sfeervol ingerichte club, met restaurant, bar en een lounge. Dit vind je naast de kathedraal en naast Paddy’s. Wel wat duurder dan andere plekken.

Hostels in Cusco

Er zijn in Cusco veel goedkope hostels te vinden. Velen ken ik waarschijnlijk nog niet en verschillende bekende hostels zijn naar mijn mening te massaal (150 tot 220 bedden) en onpersoonlijk geworden. Hieronder volgen enkele aanbevelingen voor kleinere, leuke hostels en niet te dure hotels, met stijl en goede service:

• Hosteria Anita
• Hostal Mallqui
• Hotel Amaru Inca
• Hotel Amaru Colonial
• Hotel en Hostel Casa de Campo (prachtig uitzicht over de stad)
• Hotel Tikawasi
• Hotel Apu Huascaran

Zet Peru en Cusco op je bucektlist!

In Peru is Cusco een heel bijzondere stad met rijke geschiedenis en kleurrijke hedendaagse cultuur. En we zijn heel benieuwd of jullie nog meer tips hebben! Laat hieronder jouw vraag of tip weten in de comments.

→ Bekijk hier al onze Peru artikelen