Je bent dol op je kat thuis. En natúúrlijk wil je ook een keer knuffelen met een leeuwenwelpje. Of met een stoere tijger op de foto. Toch?! Nee dus! Waarom excursies waarbij je wilde dieren aanraakt een slecht idee is, leggen we je héél graag uit in dit blog.
Je bent niet de enige die in toeristische valkuilen is gelopen
Laat ik direct maar open en eerlijk tegen je zijn. Als enthousiaste backpacker en dierenliefhebber ben ik met open ogen in allerlei toeristische valkuilen gelopen. Nadat ik samen met mijn partner een duurzame reisorganisatie oprichtte en op zoek ging naar de betere plekjes, leerde ik heel snel allerlei dingen bij. Ik kwam er achter wat allemaal fout was, zeker op gebied van dieren. En ik schrok me rot! Zonder het te beseffen had ik meegewerkt aan allerlei verborgen dierenleed!
Welke excursies kun je beter niet doen op reis & wat eventueel wel
Nu is het mijn missie om vanuit Footprint Travel mensen te vertellen wat je beter niet kunt doen op reis. En hoe je dieren wél op een goede manier kunt zien tijdens het reizen!
1. Leeuwenwelpen knuffelen of wandelen met leeuwen
Ik weet het, het lijkt ontzettend gaaf om een leeuwenwelp de fles te geven. Of te wandelen met een volwassen leeuw. Maar er zit een vreselijk nare industrie achter: Canned hunting, vrij vertaald ingeblikt jagen. Dat zit zo: Een leeuwenwelp wordt heel jong bij zijn moeder weggehaald. Goedgelovige vrijwilligers betalen grof geld om een week of maand lang een ‘wees welpje’ de fles te geven. Wordt de leeuw groter, dan kunnen onwetende toeristen met ze wandelen. De leeuw is vanaf zijn geboorte gewend aan mensen, maar moet wel met de dreiging van een dikke stok in toom worden gehouden.
Na een paar jaar is de leeuw volwassen en wordt te gevaarlijk. Wat dan gebeurt is echt te afschuwelijk voor woorden. De leeuw wordt overgebracht naar een jachtboerderij, waar een jager een enorm bedrag betaalt om op een leeuw te mogen schieten. De leeuw, volledig mensen vertrouwend, loopt nietsvermoedend rond, totdat een kogel hem treft… De documentaire Blood Lions laat beelden zien waar je maag zich van omdraait. Het is zo verschrikkelijk laf. Zorg dus dat je deze industrie niet aan het begin van de keten al sponsort door met leeuwenwelpen te knuffelen!
Wil je meer weten, kijk dan op Stichting Spots, een Nederlandse non profit organisatie die zich met hart en ziel inzet voor alle katachtigen.
Hoe kun je wel leeuwen zien?
Ga in Afrika zoals Zuid-Afrika of Namibië op (selfdrive) safari en spot de leeuwen in het wild! Toegegeven leeuwen zijn lastig te spotten. Laat je budget het toe, ga dan met een jeepsafari met ranger mee. Met hun geoefende oog, weten zij beter leeuwen te vinden.
2. Wandelen met een cheeta
Overigens is het ook geen goed idee om op de foto te gaan met een cheeta of met een cheeta aan een halsband te gaan wandelen. Ook voor de cheeta geldt: hoe minder interactie met mensen, hoe beter het is! Fokken met de dieren in gevangenschap is zinloos. Immers, gewenning aan mensen maakt het praktisch onmogelijk om een dier in het wild uit te zetten. Daarbij geef je door selfies met een cheeta een verkeerd signaal af: alsof het ok is om een wild dier als entertainer te gebruiken. Veelal worden cheetas aan het Midden Oosten verkocht als huisdier. Een cheeta lijkt relatief makkelijk tam te maken, maar in gevangenschap gebeuren er juist veel ongelukken met gefrustreerde cheetas!
Hoe kun je cheeta’s wel goed zien?
In Mount Zebra Nationaal Park in Zuid-Afrika en bij Okonjima in Namibië kun je met een ranger op cheeta safari. De cheeta heeft een halsband met radiosignaal waardoor de ranger ongeveer weet waar de cheeta is. Nog steeds is het dier zo goed gecamoufleerd dat het afwachten is of je hem ziet, maar het vergroot je kans aanzienlijk! Er gaat maar 1 jeep per dag op cheeta safari. In Amakhala in Greater Addo in Zuid-Afrika gaat het heel goed met de cheeta populatie. Je hebt een heel goede kans ze hier in het wild te zien.
3. Olifantenritjes
In Azië worden olifanten al duizenden jaren gebruikt als lastdieren. Ze droegen koningen op hun rug tijdens oorlogen en tot voor kort sleepten ze boomstammen uit de jungle. Met de komst van steeds meer motorvoertuigen raakten deze olifanten werkloos. Het leek een goed idee om toeristen een ritje op de rug van deze reeds getemde olifanten te laten maken. Toeristen deden dit tot voor kort in grote getale. Helaas wist ik als backpacker zelf ook niet beter, en maakte ik jaren geleden ook zo’n ritje. Maar inmiddels weet ik dat de ruggengraat van de o zo sterk uitziende olifant hier helemaal niet tegen bestand zijn. Helaas zijn de olifantenritjes zo lucratief dat er – met name in het populaire Thailand – steeds nieuwe olifantjes uit de jungle worden gehaald. En dan komt het. Om een wilde olifant te temmen, moet de wil gebroken worden. En dat is een ronduit afschuwelijk proces van marteling. World Animal Protection maakte een heel goed filmpje hierover.
Hoe kun je wel olifanten zien?
Elephant Nature Valley bij Chiang Mai in Thailand, Elephant Valley Project bij Mondulkiri in Cambodja, Green Hill Valley bij Kalaw in Myanmar geven de reeds getemde olifanten een goed thuis. Je kunt deze olifanten volgen in hun dagelijks leven in het bos. Ze eten, ze badderen, maar allemaal op tijdstippen die goed zijn voor hen en niet voor het handjevol toeristen die dagelijks mogen komen kijken. Jouw bezoek helpt de dieren te onderhouden, een olifant eet nogal wat namelijk. In Sri Lanka kun je op olifantensafari in verschillende nationaal parken. En in Zuid-Afrika en Namibië kun je olifanten zien tijdens een selfdrive safari. In Addo Elephant Park in Zuid-Afrika kun je tientallen tegelijk zien rondom een waterpoel!
Hier valt overigens nog wel een extra kanttekening bij te maken: Let goed op met Elephant Sancturary’s (met name in Thailand), ze zijn namelijk niet allemaal even goed. Veel voormalige Elephant Riding Farms heten tegenwoordig Elephant Sanctuary’s, mede omdat ze in Thailand ook merken dat met ritjes geen geld meer valt te verdienen bij westerse toeristen. Ze noemen zich dus wel een Sancturary maar gaan nog steeds niet goed met olifanten om. Check dus altijd uitvoerig het project waar je naartoe wilt gaan.
4. Op de foto met een tijger
Als onwetende backpacker stonk ik er ook keihard in. In Thailand kon je in de Tiger Tempel wees tijgerwelpjes zien die door boeddhistische monniken waren ‘gered’. Tijgers en vredelievende monniken, een gouden combinatie, leek mij. Totdat ik keihard uit de droom geholpen door Edwin Wiek van Wildlife Friends Foundation Thailand (WFFT) die mij vertelde dat tijgers zwaar gedrogeerd en gemarteld moeten worden om ze veilig dichtbij mensen te laten komen. Dom, dat ik dat zelf niet had bedacht… Daarna ging ik op de Tiger Tempel letten. Een paar jaar geleden werd duidelijk dat deze monniken niet voor de vredelievende leer van Boeddha leefden waarbij je nog geen mug doodslaat, maar uitsluitend voor hun eigen portemonnee! Bij politie invallen bleken ingewanden en lichaamsdelen van tijgertjes op de zwarte markt verkocht te worden als Traditioneel Chinees medicijn. Er werden diepvriezers vol met meer dan 40 welpen lijkjes ontdekt!
Hoe kun je wel zeldzame dieren zoals tijgers zien?
Zelf heb ik nog nooit een tijger in het wild gezien. Wil je zeldzame dieren zien, dan zou je naar een goede Rescue Center kunnen gaan. De dieren zitten dan in verblijven, totdat ze uit kunnen worden gezet of – als dat niet kan – een permanente verblijfplaats voor hen is. Wij bezochten het centrum van Wildlife Friends Foundation Thailand in Hua Hin. Zij bevrijden en vangen dieren op, die bijvoorbeeld als huisdier of toeristische attractie werden gehouden. Met je bezoek help je hen bij het doen van hun goede werk.
5. Zwemmen met dolfijnen en dolfijnenshows
Het is gewoon geen goed idee om een intelligent en sociaal dier als een dolfijn in een klein zwembad te stoppen, trucjes te laten doen en aan hun vin te gaan hangen met je volle gewicht. Ook dolfijnen zijn (oorspronkelijk) vaak uit het wild geroofd, waarbij heel veel volwassen dolfijnen die hun jongen probeerden te redden bloederig omkwamen. (Kijk de documentaire Black Fish als je meer wilt weten.) Met de gevangen dolfijn populatie wordt vaak gefokt. De dolfijnen waar je mee zwemt of speelt, moeten verplicht interactie met mensen aangaan. Ze leren allerlei dingen te doen, die ze van nature niet zouden doen. Volgens World Animal Protection zou het beter zijn als dolfinaria stoppen met fokken van de dieren en van functie wijzigen in een opvangcentrum. Een opvangcentrum waarbij dieren die niet in het wild kunnen worden uitgezet bij voorkeur in een groot stuk afgezette zee zwemmen en geen kunstjes hoeven te vertonen. Dolfijnen zijn super sociale dieren en er zijn verhalen bekend dat ze mensen redden van verdrinking of van witte haaien. Laten we deze prachtige dieren behandelen met het respect dat ze verdienen!
Hoe kun je wel dolfijnen zien?
Het allerleukste is het natuurlijk als je op een boot zit en spontaan dolfijnen ziet. Dat gebeurde ons bijvoorbeeld bij Bunaken, in Sulawesi Indonesië. Wil je meer dolfijn zekerheid? In Lovina in het noorden van Bali komen (praktisch) iedere ochtend veel dolfijnen ontbijten voor de kust. Wel goed om te beseffen dat dit de belangrijkste attractie van het dorp is, dus zeker in het hoogseizoen zijn er heel veel bootjes, wat niet iedereen kan waarderen. Bizar veel Spinner dolfijnen zag ik in het rustige Kalpitiya aan de noordwest kust van Sri Lanka (november-april).
Hoe weet je welke dieren excursie goed of fout is?
Soms blijft het lastig om te beoordelen of een excursie of dierenopvang goed of fout is. Een paar vuistregels:
1. Kun je in directe interactie treden met wilde dieren? De dieren aanraken, aaien en dat soort dingen? Dat betekent dat de dieren getraind zijn. Van nature zullen wilde dieren nooit toestaan dat mensen ze kunnen aanraken.
2. Zijn er altijd schattige jonge dieren om vast te houden of mee op de foto te gaan? Foute boel! Dat betekent namelijk dat er een actief fokbeleid is. Jonge dieren doen het immers goed bij toeristen. Een veelgebruikt excuus is dat er zo wordt gezorgd voor de instandhouding van de soort of genenpoel. Feit is dat dieren die terug geplaatst moeten worden in het wild, niet gebaat zijn bij contact met mensen. Daarnaast is het zeer de vraag of gefokte dieren uberhaupt uitgeplaatst kunnen worden in het wild. Er is immers steeds minder leefruimte. In geval van gefokte leeuwen bijvoorbeeld; daarvan leven er alleen al in Zuid-Afrika meer dan 8000. Daar is geen ruimte voor in het wild.
3. Is de dierenopvang transparant en duidelijk wat het doel is? Een opvang voor dieren die niet meer teruggezet kunnen worden in het wild zou de dieren een zo goed mogelijk natuurlijke leefruimte moeten bieden en zo veel mogelijk het natuurlijke leven van een dier moeten stimuleren.
4. Als een Rescue Center zegt dat ze het doen om dieren in het wild uit te zetten: kunnen ze dit dan bewijzen? Zijn er al succesvol dieren uitgezet, of blijft het bij mooie beloftes?
Een makkelijke vuistregel: geen fokbeleid met de aanwezige dieren en geen interacties.
Ja maar…
Misschien denk je nog steeds als je foto’s ziet: ja maar ik wil zelf het ook zo graag meemaken. Terugkijkend, vond ik het nou eigenlijk heel erg leuk, zo’n excursie met wilde dieren? Nee, eigenlijk is er weinig aan een dier aaien, mee op de foto gaan of op de rug van een olifant te zitten. Veel gaver is het om wilde dieren ook echt in het wild te zien! Vanuit een jeep een olifant moeder met haar jong uit de bosjes tevoorschijn zien komen, dat is geweldig. Een dolfijn uit de golven te zien springen. Of een paar leeuwinnen op jacht zien gaan: waanzinnig spannend! Zo hoort het te zijn. Dieren in het wild en wij mogen een kijkje nemen, zolang we hen niet storen!
Deze blog is geschreven door Paulien van der Geest, zij is mede-oprichter van Footprint Travel, een duurzame reisorganisatie voor avontuurlijke rondreizen.
