Als ik nu aan Polen denk, zie ik fabelachtige kastelen, een bruisende stad die barst van de optimistische energie en vredige wandelpaden die naar onwerkelijk mooie meertjes leiden. Ik zou kunnen zeggen dat iedereen onderhand wel moet weten wat voor charmante bestemming Polen is, want ik vind het oprecht een prachtig land. Maar dat er bij de naam Neder-Silezië niet altijd een belletje rinkelt in Nederland, is eigenlijk best begrijpelijk. Het is een historische regio die vlakbij Duitsland, Tsjechië én Slowakije ligt. Bij wijze van spreken hoorde Neder-Silezië bijna elke eeuw bij een ander rijk. Je kunt je dus wel voorstellen dat er genoeg spannende verhalen en verborgen parels te vinden zijn. Maar na de verwoesting van de wereldoorlogen en de economische gevolgen van het Sovjettijdperk was er maar weinig over van het middeleeuwse erfgoed in Neder-Silezië. Toeristen zag je er maar weinig. Na de val van de Berlijnse muur moest er veel worden hersteld. Maar nu, ongeveer dertig jaar verder, klopt het culturele hart van Neder-Silezië dan eindelijk weer zo enthousiast als vanouds. Dit bijzondere stukje Polen staat opnieuw in bloei en met deze zes gouden tips voor Neder-Silezië ga je pas echt ontdekken hoe sprookjesachtig deze regio kan zijn.
Ontdek Neder-Silezië in Polen
1. Maak tijd voor een stedentrip naar Wrocław
Sorry, maar ik kan je trip naar Neder-Silezië pas goedkeuren als er een stedentrip naar Wrocław op het programma staat. Neem het van mij aan: deze stad ga je niet vergeten. De vierde stad van Polen mag dan hier en daar wat wijken hebben die aan het Sovjettijdperk doen denken (wat juist ook interessant is), maar de typische allure van een oude Centraal-Europese stad voert onophoudelijk de boventoon. Overal staan kleurrijke panden met indrukwekkende façades en de meer dan honderd bruggen hebben voor de bijnaam ‘Venetië van Neder-Silezië” gezorgd. Nu moet ik eerlijk zeggen dat ik soortgelijke bijnamen wel erg vaak tegenkom bij Europese steden, maar Wrocław blijft een spetter (en tja, het rijmt wel lekker).
Highlights die je niet wil overslaan zijn het grote marktplein, het kathedraaleiland, de groene binnenplaats bij de bibliotheek en de vele gezellige terrasjes waar de studenten dikwijls neerstrijken. Daarnaast moet je goed op blijven letten als je aan het rondstruinen bent. Om even terug te komen op het sprookjesthema: als je geluk hebt kom je de Kabouters van Wrocław tegen. Deze olijke figuurtjes zijn ooit ontstaan als ludiek anti-sovjetsymbool, maar nu uitgegroeid tot een vriendelijke bevolking, verspreid over het centrum.
2. Niets is wat het lijkt in het mysterieuze Kasteel Książ
Van alle kastelen die ik ooit heb bezocht, had kasteel Książ toch wel veel te verbergen. Ik heb het over een enorm ondergronds bunker- en gangenstelsel waar de nazi’s hun snode plannen hebben gesmeed, om maar met de deur in huis te vallen. Ze wilden van het kasteel een soort commando centrum én comfortabel stulpje voor Hitler maken, maar dat is ze gelukkig nooit gelukt. Deze bewogen geschiedenis valt niet meteen af te lezen aan de lieflijke tuinen of het fabelachtige exterieur. Kasteel Książ is een dromerig gezicht, een architectonische parel bovenop een heuvel met panorama-uitzicht. Ik raad zowel Instagram influencers als twitterende geschiedenis nerds aan om deze fascinerende plek in de planning te zetten.
Trouwens: blijkbaar staat er ergens in de tunnels nog steeds een verborgen trein met bergen goud en andere kostbaarheden die de nazi’s naar Duitsland wilden sjoemelen. Sommige historici twijfelen nog een beetje aan dat verhaal. We houden het voor nu op een spannend sprookje. Maar als je iets in de verte ziet fonkelen: don’t tell anyone en sla je slag. De kist met ‘goud’ in de gift shop is overigens behoorlijk nep, dat heb ik al getest.
3. Maak een wandeling naar de Kolorowe Jeziorka: meertjes in alle kleuren van de regenboog
Een héél gaaf stukje natuur in Neder-Silezië zijn de Kolorowe Jeziorka, oftewel de kleurrijke meertjes. Deze vind je in het Rudawy Landscape Park. Vanaf de nabijgelegen parkeerplaats kun je een korte wandeling door de bossen en langs de verschillende meertjes maken. Dat kost je ongeveer een uurtje. Deze bijzondere meren zijn ontstaan bij voormalige mijnen, dus ze zijn niet helemaal ‘natuurlijk’. Toch zijn de unieke kleuren vooral te danken aan de samenstelling van de lokale bodemgrond. Het paars-oranje meer dankt de kleur bijvoorbeeld aan de pyrietrijke bodem en het azuurblauwe meer heeft juist veel koperdeeltjes. In het azuurblauwe meertje mag je ’s zomers een frisse duik nemen, maar de paars-oranje variant kun je beter van een veilig afstandje bewonderen.
4. Neem een kijkje bij JULIA, een van de weinige kristalfabrikanten in Polen
Als je een tikkeltje artistiek bent aangelegd is het een tof idee om ook even langs de JULIA kristalfabriek te gaan. Hier kun je een rondleiding volgen langs de werkplaatsen van de glasblazers en kunstenaars, of zelfs een glasworkshop volgen om zelf aan de slag te gaan. Zo zie je op de foto bijvoorbeeld Oksana uit Oekraïne die een olifantje van glas creëert. Zo’n kunstwerkje maakt ze in ongeveer twintig minuten. Heel veel tijd heb je niet nodig om alles te zien, maar het blijft fascinerend om het hele proces achter de schermen te bekijken!
5. Treed in de voetstappen van Marianne van Oranje-Nassau in Schloss Kamenz
Het bizar grote Kamieniec Ząbkowicki paleiscomplex (of Schloss Kamenz, iets makkelijker) was voor mij een grote verassing. Na afloop van mijn trip heb ik al mijn vrienden, mijn ouders en zelfs mijn oma en opa verteld over dit stukje Nederlandse geschiedenis op het Poolse platteland. Hoe kon ik hier niets van af weten? Hoe komt het dat bijna niemand in Nederland deze bijzondere plek kent?
Schloss Kamenz werd ooit gebouwd en bewoond door prinses Marianne van Oranje-Nassau, de dochter van de eerste Nederlandse Koning Willem I. Zij trouwde met een Pruisische prins en stichtte in Neder-Silezië een familie, maar vertrok uiteindelijk weer naar Nederland. Daarna gebruikten de Duitsers het kasteel tijdens de Tweede Wereldoorlog als een soort geheime base om waardevolle kunst te smokkelen en richtte het Rode Leger in 1945 veel schade aan. De afgelopen jaren zijn er al veel herstelwerkzaamheden geweest, maar grote delen van het complex liggen er nog verlaten bij. Ergens is dat juist heel bijzonder om te zien. Je bent getuige van hoe het erfgoed in Neder-Silezië een langzame wederopstanding maakt. Een echte aanrader!
6. Ga een hapje eten bij kleinere, pittoreske paleizen als Kamieniec en Łomnica
Naast de grotere kastelen en paleizen zijn er ook tientallen kleinere paleizen in Neder-Silezïe die de laatste jaren zijn gerestaureerd en verbouwd tot hotels, wellness-centra of restaurants. Twee adresjes die ik zelf fijn vindt zijn Kamieniec en Łomnica. Bij Kaminiec, veertig minuten rijden vanaf Schloss Kamenz, kun je heerlijk dineren binnenin het paleis of buiten met een drankje op het terras gaan zitten. Daar zit je lekker ontspannen bij de snoezige groentetuin, met uitzicht op de glooiend groene heuvels van het Poolse platteland.
Last but not least: Łomnica ligt in de buurt van Jelenia Góra en is een halfuurtje verwijderd van de kleurrijke meren. Dit paleis en landgoed is de laatste tien jaar door de Duitse Elisabeth opgeknapt. De familie van haar man heeft Poolse roots en woonde oorspronkelijk in dit paleis, nog vóór het Sovjettijdperk. Ook hier kun je prima lunchen of dineren (tip: probeer de pierogi knoedels), maar eventueel ook lokale producten proeven in ambachtelijke winkeltjes. In het weekend is er regelmatig een speciale markt met lokale producten uit de regio.
Meer lezen over toffe plekken als Neder-Silezië in Polen?
Lees ook:
Deze 22 foto’s bewijzen dat Krakau een van de mooiste citytrip-bestemmingen in Europa is! De beste insider tips voor Krakau? 5 locals delen hun favoriete plekjes! De perfecte Poolse citytrip: Met deze tips geniet je maximaal van je weekend in Krakau
Dit artikel is geschreven in samenwerking met Polish Tourism Organisation en Dolny Śląsk. Bedankt voor het organiseren van deze mooie reis!